Al 45 jaar is NITS een begrip in Nederland en ook al lang daarbuiten. Altijd is het kwartet van Henk Hofstede op zoek naar vernieuwing, zo ook weer op hun nieuwe album KNOT. De optredens die de band verzorgt tussen Athene en Helsinki zitten altijd vol dynamiek, humor en melancholie. Dat laatste deelt zanger Henk Hofstede met Leonard Cohen. Wist u dat er in Nederland bijna geen grotere fan van die overleden Canadese zanger rondloopt?

Henk Hofstede (68) adoreert Leonard Cohen al sinds de jaren zestig. Dat hoor je soms hier en daar ook in NITS, dat hoor je vooral in de groep Avalanche Quartet, waarmee hij zowel in 2013 als in 2017 een album maakte vol liedjes van- of in de stijl van de grote Canadese meester. Daags voordat Leonard Cohen 79 jaar werd zag Henk Hofstede hem opnieuw optreden in zijn Amsterdam. Dat was voor de vierde keer binnen een paar jaar tijd. ,,Cohen bleef tot op het eind een bijzonder innemend mens. Hij trad zijn laatste jaren op met een uitgebreide bezetting, met geweldige muzikanten uit onder meer Zuid-Europa. Daar is zijn muziek feitelijk ook geboren.”

Cohen componeerde zijn eerste songs toen hij in de jaren zestig op het Griekse eiland Hydra verbleef. Ook NITS laat inmiddels vaak Europese invloeden horen. Dat was pas nadat de groep volgens Hofstede ook daadwerkelijk veel ging reizen. ,,Andere muzieksoorten dienden zich pas in de loop van de jaren tachtig aan. We hoorden dan prachtige Italiaanse muziek, waar we voor die tijd niet eens weet van hadden dat die bestond. We lazen bladen als Aloha, OOR en Hitweek en waren, zoals zoveel andere popgroepen, vooral op Engelse en Amerikaanse muziek georiënteerd.”

De eerste kennismaking met Cohen kwam er toevallig. Hofstede hoorde in 1968 een nummer op een goedkoop geprijsd verzamelalbum van CBS. ,,De plaat heette The Rock Machine Turns You On. Die bevatte een staalkaart van wat die platenmaatschappij op pop- en rockgebied dat jaar te bieden had. Daar stond prompt de song Sisters Of Mercy van Leonard Cohen tussen. Dat was volledig afwijkend qua geluid, maar ook week de zanger als persoon volledig af. Zijn beeld klopte niet met de tijd. Hij zag er in zijn pak en stropdas uit als een advocaat. Hij had geen rebelse look of lang haar. Hij bezat een ander soort stem, tempo en sfeer. Dat vond ik meteen intrigerend. Cohen is na Songs Of Love And Hate uit 1970 ook wel even uit beeld verdwenen. Hij is bewust uit die kermis gestapt. Hij is niet voor niets aan zen gaan doen, bovenop een berg.”

Hoe groot de adoratie van Hofstede voor Leonard Cohen is, blijkt onder meer uit de film die hij samen met de Finse filmmaker Seppo Pietikäinen in de jaren negentig maakte over de kamer in zijn huis op Hydra maakte. Hofstede: ,,Die kamer is ook te zien op de achterkant van de hoes van Songs From A Room uit 1969. Op die plek schreef hij de liedjes voor zijn eerste twee albums, nog altijd bronnen van onschatbare waarde. Hydra is een kunstenaarskolonie en Cohen kocht het huis destijds uit een erfenis. We mochten met toestemming van hem in het huis filmen. Tijdens een meeting voor fans werd de film in 2002 in Hydra vertoond. Ik zong daar in de plaatselijke kerk ook songs van Leonard, in het bijzijn van zijn dochter Lorca.”

Er zijn drie zaken die Hofstede in de muziek van Leonard Cohen enorm aanspreken. ,,Dat begint al meteen bij zijn stem. Dat is het eerste wat je hoort en wat je voelt. Er zit iets onvermijdbaar in die stem. Dat maakt het persoonlijk, het wordt één op één. Het verhaal komt heel dichtbij ook al zingt hij het voor miljoenen. Daarnaast zijn er die onderwerpen. Hij zong meteen al over de grote zaken van het leven: geboorte, dood, godsdienst. Veel tijdgenoten van hem durfden daar niet aan. Bovendien zijn er die prachtige teksten. Hij zij ooit over zijn woorden: ze komen een voor een. Songs schrijven gaat langzaam; het is als een muur metselen. Goede nummers moesten volgens Cohen ook als een Volvo zijn. Degelijk. Sommige nummers zijn wat fragieler; die gaan dan wat minder lang mee. Maar hij heeft vooral heel veel Volvo’s op de wereld gezet. Ze blijven rijden.”

Cohen had het in de vingers songs te maken die je kunt blijven zingen. Met lappen teksten die Hofstede nog altijd op zich in laat werken en die soms nieuwe betekenissen voor hem krijgen. ,,Ze behouden het mysterie, dat is heel bijzonder. Het derde aspect dat mij in zijn werk zo aanspreekt, wordt vaak onderschat. Hij schrijft namelijk hele mooie melodieën. Ze zijn simpel qua akkoordenschema’s, maar pas toen ik ze zelf ging spelen ontdekte ik hoe vernuftig ze in elkaar steken. Cohen heeft ooit een paar gitaarlessen gehad van een jonge Spaanse flamencogitarist, toen hij nog in Montreal woonde. Hij heeft eens verklaard al zijn songs op die zes akkoorden gebaseerd te hebben. Dat vind ik mooi. Net als het tempo van die songs. In een wereld die voortraast gaat hij gewoon de andere kant op. Elke keer als ik Suzanne opnieuw opzet, voel ik dat. Het tempo daalt, alles daalt. Hij heeft de tijdmachine in handen.”

In Avanlanche Quartet zingt Henk Hofstede dus op onregelmatige tijden graag het repertoire van de in 2016 overleden zanger. Dat had hij in 1988 ook al eens kunnen gaan doen, als lid van de begeleidingsband van nota bene Leonard Cohen zelf. ,,We hebben elkaar toevallig ontmoet in de toenmalige studio van de BRT in Brussel. Ik was daar om In The Dutch Mountains te zingen, of beter, te playbacken. Hij was op een promotietour, want had net I’m Your Man uitgebracht. We hebben samen geluncht en hij bleek de albums van NITS te kennen en ze ook wel eens te draaien. We zaten bij dezelfde platenmaatschappij en hij ontving in zijn huis in Parijs steeds die cd’s cadeau. Hij was gecharmeerd van de band en vertelde nog een groep te zoeken voor zijn nieuwe tournee. Prachtig natuurlijk, dat verzoek. De tournee viel echter samen met onze uitgebreide Europese In The Dutch Mountains-tour, dus kon ik maar een ding antwoorden: nu niet… Dingen gaan zoals ze gaan. Het is er daarna nooit meer van gekomen.”

NITS met KNOT: vrijdag 27 december (deuren 19.30 uur/showtime 20.30 uur) in Mezz, Keizerstraat 101, Breda.

Leonard Cohen Tribute (voor de duidelijkheid: zonder Henk Hofstede): vrijdag 17 januari (deuren 19.30 uur/showtime 20.30 uur) in Mezz, Keizerstraat 101, Breda.

Voor beide shows zijn nog tickets te koop!

Tekst: Willem Jongeneelen